Yazı dizimizin bu bölümünde teknolojiyle ilgili bir eğitim alanına gireceğiz. Sosyal medyada gördüğüm bütün fütüristlerin konuşmaya çağırıldıklarında hiç atlamadığı bir alandayız; Kodlama ve Robotik Eğitimi. Peki küçük çocuklar için böyle bir şey mümkün mü? Daha okuma yazma bilmeyen, matematikten anlamayan ve hatta sayamayan bir çocuk kodlama öğrenebilir mi? Bizce evet. 3-4 yaşındaki bir çocuk rahatlıkla bu alana girip ilerleyebilir. Bu yazıda bunu mümkün kılan araçlara odaklanacağım.
Cubetto
Cubetto, Primo Toys'un piyasaya sürdüğü, kodlamayla kontrol edilen bir robot. Beraber gelen bir kontrol paneline yerleştirdiğiniz küçük komut bloklarıyla, sevimli robotunuzun hareketini sağlıyorsunuz. Çocuğun robota yaptırmak istediği bütün hareketleri önceden düşünüp 'kodu yazması' gerekiyor. Bunu bitirdikten sonra çalıştırma tuşuna basınca, robot kod dizisi bitinceye kadar hareketleri yapıyor. İki türlü komutu var bu oyunun; yönlendirici bloklar ve mantık blokları. Yönlendiriciler, sağ, sol, ileri ve geri hareketleri sağlıyor. Mantık blokları ise daha ileri seviye işlemleri yapıyor, fonksiyon çağırma ya da komutun tersini yapmak gibi.
Panel üstünde blok konulabilecek alanı sınırlandırmışlar. Ayrıca, blok envanteri de sınırlı olduğu için görevinizi yerine getirirken kullanacağınız komut sayısı minimum olmalı. Bu da çocuğa, yapısal ve fonksiyonel kodlama öğretmeye başlıyor. Oyunun yanında, Cubetto'nun ölçülerine uygun bir harita geliyor. Harita üstündeki şato, ağaç, gemi gibi çeşitli imgeleri kullanarak, bir yerden bir yere robotunu götürmesi için çocuğu yönlendirebiliyorsunuz. Ama bu haliyle oyun bir yere kadar gidiyor ve bir süre sonra (bizde olduğu gibi) çocuk sıkılabiliyor. İşte bunu aşmak için biz olayı biraz daha genişletip, işin içine Lego Duplo'ları da kattık. (*)
Bu güzel robotik uygulamanın dışında tabletten çalışılabilecek birçok uygulama var. Çağımız ve kültürümüz gereği, çocukları tabletten uzak tutmamız imkansız. Birçok aile tableti çocuğun paralize olup yemeğini yemesi ya da sessiz durması için kullanıyor. Kısa vadede ebeveynin derdine çare olan bu durumun, uzun dönemde çocuğa getireceği zararları ne yazık ki göz ardı ediyorlar. Buna engel olmak için evde bu tabletleri yasaklasak bile, çocuğun çıkacağı sosyal ortamlarda kaçışı yok. Bu kaçınılmaz durumu bir avantaja çevirmek için, biz eğitici uygulamaları araştırdık. Yaptığımız sayısız deneme sonrası karar kıldığımız iki ana program var, biraz da onlardan bahsedelim.
Kidlo Coding
Kidlo Coding, IDZ Digital adlı firmanın piyasaya sürdüğü bir kodlama oyunu. İçinde doğrusal kodlamadan başlayıp, yapısal (yani döngülerle yapılan) ve fonksiyonel (kodun fonksiyonlara bölünüp gereken yerlerde çağırıldığı) versiyonlar var. Bunun dışında kodlarda hata ayıkladığınız, koordinatlara göre kodlama yaptığınız ve dizi (array) kodlaması yapabildiğiniz bölümler de var. Cubetto örneğindeki gibi burada da ancak sınırlı miktarda komut verebiliyorsunuz. Bunun sayesinde sadece problemi kodlamayla çözmek değil, aynı zamanda minimum hareketle de üstesinden gelmeye zorluyor.
Biz bu oyunu 2 yıl sürdürdük. Bazılarını defalarca olmak üzere, kızımız birçok problemi çözdü. Fonksiyon yazıp çağırdı ve döngülerine döngüler ekleyip, hata ayıkladı. Bu esnada yine çok zorlandığı yerlerde biz müdahale ettik, ama genellikle tek başına uğraştı. Zorlayıcı bölümlerde (örneğin diziler), olaya bir de hikaye katarak önünü açmaya çalıştık. Bu kadar tekrar tabi ki sonuç verdi ve devamında aldığımız uygulamaları çok daha kısa sürede bitirdi.
Kidlo Coding'in en çok beğendiğimiz tarafı küçük bir çocuğa dizi, koordinat düzlemi gibi yaşına göre çok ileri matematik konularını basitçe öğretebilmesiydi.
Tynker
Tynker, Amerikan bir girişimin sonucu. Uygulama bünyesinde üç grup yapmışlar. 5-7 yaş arası için basit kodlama, 7-13 yaş arası için kodlamayla diğer nesnelerin yönetimi (Minecraft, Drone vb...), 13 yaş üstü için gerçek kodlamaya giriş. (Phyton, HTML vb...)
Basit kodlama bölümü, Kidlo Coding'e göre daha kolay, ama çocukların öğrenmesi zor olan döngü tiplerini (Repeat-until, while-do gibi), ve sorgu kalıplarını (If-then-else gibi) gayet basit bir şekilde anlatıyor. Ayrıca, değişken tanımlama ve değer atamayı gösterip, bunları birleştirerek kullandırtıyor.
Bundan sonrası okuma yazma gerektiriyordu. Kızımız o zamanlar daha anaokuluna devam ettiği için biz girmemiştik. Ama ileri yaşlar için, heyecan dolu uygulama ve entegre sistemler var. Bunların arasında Minecraft Mod özelliğiyle CAD'e giriş (yani yapı dizaynı), Lego'nun WeDo programı (yani robotik kodlama), Drone yönetimi ya da Phyton'a başlamak da var. (**) Tynker'ın bu ileri uygulamalarına çocuğun başlayabilmesi için bilgisayar kullanımına başlaması gerekiyor.
Tablet kod uygulamaları üstüne, bir de robotik uygulamamız var. Şimdi biraz da buna değinelim.
Lego Boost
Boost, Lego'nun 7-12 yaş grubu için düşündüğü harika bir robot. Paketteki 850 parçayla, 5 ana robotu yapıp, bunları tablet aracılığıyla kodlayabiliyorsunuz. Robotun yanında gelen iki tane hareket motoru, bir tane renk sensörü ve tablet bağlantısı sayesinde birçok şey yapılabiliyor. Örneğin, Vernie adındaki robotu düz bir çizgide ilerlemeye kodlayıp çalıştırdınız. Hareket halindeyken elinizi çırpınca (tablete yakın durup, mikrofonunun algılaması sayesinde) bir anda dönüp ateş edebiliyor. Bu robotların kodlama çeşitliliği, yukarıdaki uygulamalara göre göreceli az, ama yine de çok eğlenceli ve güzel görevler yapılabiliyor. (***) Ayrıca, varyanslar oluşturulabiliyor.
Lego grubu, Boost'un kullanılabileceği başka setler de yapıyor. Örneğin bir ejderhaya hayat verebiliyor, ya da polar keşif aracınızı yürütebiliyorsunuz. Boost'un hareket motorlarını kullanarak, aklınıza estiği gibi farklı robotlar da yapabilirsiniz. Örneğin yürüyen bir kaplumbağa ya da araba. Sadece, elinizde daha fazla Lego parçası olmalı ve yaratıcılığınız bu teknik malzemeyle birleşmeli. (4*)
Yakın dönemde çıkarttığı yeni bir versiyon daha var; Droid Commander. Benim gibi Star Wars fanlarının bayılacağı bu seriyle kendinize R2D2 yapıp, görevler yükleyebiliyorsunuz. Galiba, bunu kızımdan çok ben almak istiyorum… :)
Boost’un çocukları robotik uygulamalarla tanıştırması çok başarılı olmuş. Eğlenceli görevlerini yerine getirip çıkan sorunları çözerken bizim lise, belki de üniversiteye kadar bilmediğimiz konulara giriyorlar.
Bu uygulama ve robotların piyasada genel bir kabulü var. İleri yaşlar için hedeflediğimiz kapsamlı uygulama ve robot geliştirme yeteneklerinin gelişmesi için öncül konumdalar. Bir diğer güzel tarafı, bu konuların kurslar ya da eğitim programlarında değil, evde ele alınması. Hepimizin içinde bir çocuk vardır ve ne yaşta olursak olalım, böyle sofistike oyun ve oyuncaklar ilgimizi çekebilir. Bunlar, aile içi bağların pekişmesinde de çok faydalı oluyor.
Bir sonraki yazıda matematik eğitimine giriyoruz. 7 yaşında bir çocuğun nasıl denklem çözebileceğine bakacağız.
Sevgiler
(*) => Aşağıdaki fotoda, bunun bir örneğini görebilirsiniz. Doğa kuzunun bu ilk Role Playing Game örneğinde, kahramanımız Cubetto'nun görevi kötü kalpli cadının kulesinde mahsur kalan küçük kızı kurtarmak. Bunun için harita üstündeki karakterler onu yönlendiriyor ve engin denizde kale kapısının anahtarını saklayan dev piranayı nasıl alt edeceğini bulması gerekiyor.
Görevini yerine getirirken, olabildiğince karmaşık bir hale getiriyorduk ki, daha fazla mantık bloğu kullanıp sorunu yapısal yoldan çözmeye alışsın. Tabi, normalde kabul etmeyeceği bu zorlama, harita üstündeki karakterlerle sohbet, dev piranadan gizlice anahtarı çalış ve çığlık çığlığa oradan kaçış gibi olaylarla, onun için kabul edilebilir seviyeye geliyordu. Biz 6 yaşına kadar bu oyuna devam ettik. Bir robotla, kodlamanın birleştirilmesi ve bundan bir hikayenin çıkarılması, onun için çok faydalı oldu.
(**) => Nasıl başladığı, ne duruma geldiği ve nelerin başarıldığı ayrı bir yazı konusu olan Phyton, benim de önceliklerim arasında. Kendim C# üzerinde çalışmama rağmen, hiçbir işime yaramasa bile (ki olasılıkla aksi doğrudur), sırf kızıma destek olmak için Phyton öğreneceğim.
(***) => Lego Boost'da yapabildiğiniz robotlardan birisinin adı Frankie. Kedi görünümlü bu robotun sırtına yerleştirdiğiniz renk/hareket sensörü sayesinde, okşamaya benzer bir hareket yaptığınızda, ana bir fonksiyon tetikleniyor. Bu fonksiyon içine koyacağınız komutlarla kedinizin tepkisini belirleyebiliyorsunuz. Örneğin, mırıldanıp kuyruk sallaması gibi. Hareketleri yaparken, tabletten de seslerini dinliyorsunuz.
Doğa'ya bu kediyle ilgili zor bir görev vermiştim. Kendisine, uygulamadaki rassal bloğun mantığını anlatıp, yazacağı kodla bana kedinin her okşamamla farklı bir tepki vermesini istemiştim. Bazen mırıldansın, bazen kulaklarını dikip kızsın gibi. Ana tetikleyici sorgu içine koyduğu rassal bloğa bağlı 4 fonksiyon yaptı ve bunların içlerine kedinin farklı tepkilerini koydu. O kedisini sevip bakalım bu sefer ne yapacak diye bakarken, ben de hayran hayran ona bakıyordum.
(4*) => Geliştiriciler Lego Boost için örnek robotlar içeren kitaplar yayınlıyor. Örneğin Lego Boost Idea Book, bunlardan birisi.
Comments